Si Emilio Aguinaldo ay itinuturing na bayani sa kasaysayan ng Pilipinas dahil sa kanyang mahalagang papel sa pagtatagumpay ng Himagsikang Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol at sa kanyang kontribusyon sa pagtatatag ng unang Republika ng Pilipinas. Narito ang ilang dahilan kung bakit siya itinuturing na bayani.
Pamumuno sa Himagsikan:
Bilang lider ng Katipunan sa Cavite, naging pangunahing komandante si Aguinaldo sa ilalim ng pangalang “Magdalo.” Ipinakita niya ang kahusayan sa liderato sa mga laban laban sa Espanya, partikular na sa laban sa Battle of Binakayan noong 1897.
Proklamasyon ng Kalayaan:
Noong Hunyo 12, 1898, ipinroklama ni Aguinaldo ang kalayaan ng Pilipinas mula sa Espanya sa kanyang tahanan sa Kawit, Cavite. Ito ang unang pagtatanghal ng watawat ng Pilipinas at pambansang awit.
Unang Pangulo ng Republika:
Nang maitatag ang Unang Republika ng Pilipinas noong Enero 23, 1899, si Aguinaldo ang naging unang pangulo nito. Gayunpaman, ang republika ay kinikilala lamang ng ilang bansa dahil sa pagsiklab ng Digmaang Pilipino-Amerikano.
Pakikibaka laban sa Amerikano:
Bagamat nakipagtulungan si Aguinaldo sa mga Amerikano laban sa Espanya, naging lider din siya ng pambansang kilusan laban sa Amerikano nang maging malinaw na may layunin ang Estados Unidos na manatili sa kapangyarihan sa Pilipinas pagkatapos ng pagkakalipat ng soberanya mula sa Espanya.
Araw ng Kalayaan:
Ang Araw ng Kalayaan ng Pilipinas, Hunyo 12, ay ipinagdiriwang alinsunod sa proklamasyon ni Aguinaldo noong 1898. Ito ay isang pambansang paggunita sa kanyang papel sa pagtatag ng kalayaan ng bansa.
Pagpapahalaga sa Kanyang Kontribusyon:
Sa kabila ng mga kontrobersiya at pagkakaroon ng digmaan sa pagitan ng mga Amerikano at Pilipino, nananatili ang pagpapahalaga sa kontribusyon ni Aguinaldo sa pag-alsa laban sa dayuhang kolonyalismo.
Subalit, mahalaga rin na tandaan na ang pagiging bayani ni Aguinaldo ay may mga kontrobersiya, lalo na sa kanyang papel sa Digmaang Pilipino-Amerikano at sa ilalim ng kolonyal na pamahalaan ng mga Amerikano. Ang kanyang buhay at liderato ay napag-uusapan at kinakailangan ituring nang masusing pinag-aaralan sa konteksto ng kasaysayan.
Mga Mahalagang Taon sa Buhay ni Emilio Aguinaldo
Si Emilio Aguinaldo, bilang isang pangunahing lider ng Himagsikang Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol at unang Pangulo ng Unang Republika ng Pilipinas, ay may mga mahalagang yugto sa kanyang buhay na nagbigay anyo sa kanyang papel sa kasaysayan. Narito ang ilang mahahalagang taon sa buhay ni Emilio Aguinaldo.
Hulyo 22, 1869:
Isinilang si Emilio Aguinaldo sa Cavite Viejo (kasalukuyang Kawit), Cavite. Ito ang simula ng kanyang buhay bilang anak ng isang mayamang pamilya.
1895:
Naging aktibo si Aguinaldo sa Katipunan, isang samahang naglalayong makamit ang kalayaan ng Pilipinas mula sa kolonyalismong Espanyol.
1897:
Nang maitatag ang Republika ng Biak-na-Bato, nanguna si Aguinaldo sa laban para sa kalayaan. Ngunit, sa pangakalahatan, nagkaruon ito ng kasunduan na tinatawag na Pact of Biak-na-Bato, na nagresulta sa pagpapatahimik muna ng hidwaan.
1898:
Noong Abril, nagbalik si Aguinaldo mula sa pag-aanyaya ni Gobernador Heneral Fernando Primo de Rivera sa bansa matapos ang pag-aaklas sa Biak-na-Bato. Ngunit, sa halip na makamit ang inaasahang pagbabago, nag-escalate ang tensyon sa pagitan ng Pilipinas at Espanya.
Hunyo 12, 1898:
Ipinroklama ni Aguinaldo ang kalayaan ng Pilipinas mula sa Espanya sa kanyang tahanan sa Kawit, Cavite. Ito ang tinaguriang Proklamasyon ng Kalayaan at ito ang pumukaw ng mas mataas na antas ng pag-alsa sa buong bansa.
Enero 23, 1899:
Nang maitatag ang Unang Republika ng Pilipinas sa Barasoain Church sa Malolos, Bulacan, si Aguinaldo ang naging unang Pangulo nito.
Pebrero 4, 1899:
Nagsimula ang Digmaang Pilipino-Amerikano matapos ang insidente sa Battle of Manila. Ito ay naging sagupaan sa pagitan ng mga pwersang Amerikano at Pilipino.
Marso 23, 1901:
Nahuli si Aguinaldo ni Heneral Frederick Funston sa Palanan, Isabela, na nagresulta sa kanyang pagtangkang itakwil ang digmaan upang mapanatili ang kapayapaan. Tinangkang sugurin ngunit napilitang sumuko nang mapaligiran ng mga Amerikano.
Hulyo 4, 1946:
Pagkatapos ng pagtatagumpay ng Pilipinas sa Kamikazeang Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ipinagkaloob ng Estados Unidos ang kasarinlan ng Pilipinas noong Hulyo 4, 1946. Si Aguinaldo ay isa sa mga naging saksi sa pagkakamit ng tunay na kalayaan.
Pebrero 6, 1964:
Pumanaw si Emilio Aguinaldo sa edad na 94 sa Veterans Memorial Hospital sa Quezon City.
Ang mga yugto sa buhay ni Emilio Aguinaldo ay nagpapakita ng kanyang mahalagang papel bilang lider ng himagsikan at bilang isa sa mga pangunahing arkitekto ng unang Republika ng Pilipinas. Ang kanyang buhay ay puno ng mga pag-akyat at pagbaba, tagumpay at pagkatalo, na nagpapakita ng kanyang kahalagahan sa kasaysayan ng bansa.
Iba pang Babasahin:
Bakit naging bayani si Apolinario mabini?
Bakit si Jose Rizal ang Naging Pambansang Bayani ng Pilipinas?
Mga Kapatid (na Babae) ni Gat Jose Rizal