Ang bansag o pangalang itinatawag sa mga bayani ay naglalaman ng iba’t ibang layunin at kahulugan. Narito ang ilang dahilan kung bakit may bansag o pangalan na itinatawag sa mga bayani.
Mga Dahilan bakit may Bansag ang mga Bayani
Pagkilala sa Kanilang Kagitingan at Kontribusyon
Ang bansag ay isang paraan ng lipunan na magbigay-pugay at kilalanin ang kahalagahan at kagitingan ng isang tao. Ito’y nagmumula sa kanilang mga nagawa, kontribusyon, o sakripisyo na nagbukas ng landas para sa pagbabago o kalayaan.
Inspirasyon para sa Iba
Ang mga bayani ay madalas na itinataguyod bilang modelo o inspirasyon para sa iba. Ang bansag ay nagbibigay daan para sa mga tao na makilala ang kanilang mga halimbawa at makuha ang inspirasyon na gawing mabuti o magtagumpay sa kabila ng mga pagsubok.
Pagpapahayag ng Identidad at Nagawa
Sa pamamagitan ng bansag, ang lipunan ay nagtatanghal ng kanilang mga bayani bilang bahagi ng kanilang kasaysayan at identidad. Ito ay naglalaman ng pag-unlad ng bayan, ang kanilang mga laban, at mga tagumpay na nagpapahayag sa kanilang kolektibong karanasan.
Historikal na Importansya
Ang mga bansag ay naglalaman ng historikal na importansya ng isang tao o pangyayari. Ito’y nagbibigay daan sa madla na maalala at maunawaan ang mga pangyayari ng nakaraan, lalo na kung paano ito nakatulong sa pagbuo ng kasalukuyan.
Pamamahagi ng Halaga at Ideals
Ang bansag ay nagbibigay diin sa mga halaga at ideal na tinataguyod ng isang bayani. Ito’y naglalaman ng mga katangian na iniuugma sa kanyang pangalan, tulad ng tapang, kahusayan, pagmamahal sa bayan, at iba pa.
Sa pangkalahatan, ang bansag o pangalan na itinatawag sa mga bayani ay isang uri ng pampublikong pagkilala at pagpapahalaga sa kanilang mga nagawa at kontribusyon. Ito’y nagiging bahagi ng kolektibong kamalayan at pag-unlad ng isang bansa at nagbibigay inspirasyon at aral sa mga henerasyon sa hinaharap.
Narito ang ilang mga bansag sa ilang kilalang bayani sa kasaysayan ng Pilipinas:
Andres Bonifacio:
Ama ng Katipunan: Kilala si Andres Bonifacio bilang nagtatag ng Katipunan, ang sekretong samahan na nagsulong ng rebolusyon laban sa kolonyalismong Espanyol.
Si Bonifacio ang nagtatag at nagsilbing Supremo ng Katipunan, kung saan ipinahayag ang “Cry of Pugad Lawin” noong 1896, na nagtulak sa pagsiklab ng Himagsikang Pilipino. Sa kabila ng kanyang liderato, si Bonifacio ay napilitang harapin ang mga pagkakabahagi at hidwaang pulitikal sa Katipunan. Sa isang mapanlamang na pagpupulong sa Tejeros Convention noong 1897, si Bonifacio ay ibinoto bilang pangulo ng Katipunan, ngunit may naging pagtutol mula sa mga kaalyado niya.
Si Andres Bonifacio ay kinikilala bilang “Ama ng Himagsikan” at ang kanyang dedikasyon sa layunin ng kalayaan ay patuloy na nagbibigay inspirasyon sa mga Pilipino hanggang sa kasalukuyan.
Emilio Aguinaldo:
Unang Pangulo: Si Emilio Aguinaldo ang unang halal na pangulo ng Pilipinas noong Hulyo 1899, at tinatawag siyang “Unang Pangulo” o “First President.”
Si Emilio Aguinaldo, isang pangunahing bayani at lider sa kasaysayan ng Pilipinas, ay ipinanganak noong 22 Marso 1869 sa Cavite. Siya ang unang Pangulo ng Republika ng Pilipinas at tinaguriang “Unang Pangulo” matapos ang proklamasyon ng kasarinlan mula sa Espanya noong Hunyo 12, 1898, sa Kawit, Cavite. Bilang lider ng Kilusang Propaganda at ng Katipunan, nagtaguyod si Aguinaldo ng malayang Pilipinas mula sa kolonyal na pananakop.
Ang pagkakapit sa kanyang liderato ay napatunayang makabuluhan sa Tagumpay ng Malolos, kung saan inilatag ang unang konstitusyon ng bansa. Ngunit, ang digmaang Pilipino-Amerikano noong 1899-1902 ay nagdulot ng pagsuko ni Aguinaldo kay Heneral Emilio Aguinaldo noong 1901, na nagtapos sa unang republika ng bansa. Naging bahagi siya ng administrasyon ng mga sumunod na pangulo at naging bahagi ng iba’t ibang aspeto ng pampulitikang buhay. Habang ang kanyang liderato ay may iba’t ibang opinyon, tinuturing siyang isang makabuluhang bahagi ng kasaysayan ng Pilipinas. Si Emilio Aguinaldo ay pumanaw noong 6 Pebrero 1964.
Apolinario Mabini:
Dakilang Lumpo: Kilala si Apolinario Mabini bilang “Dakilang Lumpo” dahil sa kanyang pagiging lider ng himagsikang bayan at nagsilbing utak ng Republika ng Pilipinas.
Si Apolinario Mabini, kilala rin bilang “Dakilang Paralitiko” o “Utak ng Himagsikan,” ay isang dakilang bayani sa kasaysayan ng Pilipinas. Ipinanganak noong Hulyo 23, 1864, si Mabini ay nagkaruon ng magandang isipan ngunit naapektohan ng polio, na nagresulta sa kanyang pagiging paraplegic. Isa siya sa mga nangunguna sa Kilusang Propaganda at naging konsultante ni Emilio Aguinaldo sa Katipunan. Siya ang nagsulat ng “El Verdadero Decalogo” at “La Revolucion Filipina,” mga aklat na nagbibigay inspirasyon sa mga naglalaban para sa kalayaan.
Bilang Prime Minister ng Unang Republika ng Pilipinas, nagtagumpay si Mabini sa pagbuo ng pambansang pamahalaan sa Malolos noong 1899. Ngunit, dahil sa mga hidwaan at pagkakabahagi sa liderato, na-aresto siya ng mga Amerikano noong 1899. Sa kabila ng pagkakapiit, nanatili siyang tapat sa kanyang prinsipyo. Pumanaw si Mabini noong Mayo 13, 1903. Ang kanyang dedikasyon sa kalayaan at kanyang mga ideya tungkol sa makatarungan at soberanya ay nagpatibay sa kanyang pangalan bilang isang bayani at intelehenteng lider sa kasaysayan ng Pilipinas.
Marcelo H. Del Pilar:
Plaridel: Isa itong bansag na ginamit ni Marcelo H. Del Pilar sa kanyang mga akda. Siya ay naging lider ng kilusang propagandista at isang mahusay na manunulat.
Si Marcelo H. del Pilar, kilala rin bilang Plaridel, ay isang lider, manunulat, at propagandista sa panahon ng Kilusang Propaganda noong ika-19 siglo sa Pilipinas. Ipinanganak noong Agosto 30, 1850, si Del Pilar ay nagtrabaho bilang abogado at nagsilbing editor ng “Diariong Tagalog,” isang pahayagan na naglalabas ng mga artikulo na nagtatangkang gisingin ang kamalayan ng mga Pilipino tungkol sa pang-aapi ng mga Kastila. Ang kanyang pangunahing layunin ay ipaglaban ang kalayaan at karapatan ng mga Pilipino laban sa kolonyal na pamahalaan ng Espanya.
Isinilang ang konsepto ng “Plaridel” bilang isang mahusay na manunulat na nagtatangkang bigyan ng pagsusuri at kritisismo ang mga aspeto ng kolonyal na lipunan. Nangangalakal ang kanyang mga artikulo ng galit at tapang, at nakatulong ito sa pagbubukas ng mata ng mga mamamayan tungkol sa kanilang karapatan. Pumanaw si Marcelo H. del Pilar noong Hulyo 4, 1896, ngunit ang kanyang pangalan at kahalagahan sa kasaysayan ng Pilipinas ay nananatili, at itinuturing siyang isa sa mga dakilang bayani ng bayan.
Jose Rizal:
Si Jose Rizal, ang pambansang bayani ng Pilipinas, ay mayroong iba’t ibang mga bansag na naglalarawan sa kanyang kahalagahan, karunungan, at pagiging inspirasyon sa bayan. Narito ang ilan sa mga bansag kay Jose Rizal:
Pambansang Bayani: Ang titulong ito ay iginawad kay Jose Rizal sa pagkilala sa kanyang dakilang kontribusyon sa pagpapalaya ng Pilipinas mula sa kolonyal na pagsasamantala. Bilang Pambansang Bayani, itinuturing siyang simbolo ng pambansang pag-asa at pagmamahal sa kalayaan.
Gat Jose Rizal: Ang “Gat” ay isang parangal o titulong ipinagkakaloob noong panahon ng Kastila, at si Rizal ay kilala bilang “Gat Jose Rizal.” Ito ay isang pagkilala sa kanyang mataas na katayuan sa lipunan at sa kanyang edukasyon.
Dakilang Manggagamot: Kilala rin si Rizal bilang “Dakilang Manggagamot” dahil sa kanyang pag-aaral ng medisina. Bagamat hindi siya naging propesyonal na manggagamot, nagkaruon siya ng malalim na kaalaman sa medisina.
Pambansang Awit: Si Rizal ay kilala rin bilang may-akda ng “Pambansang Awit ng Pilipinas” o “Lupang Hinirang,” ang pambansang anthem ng bansa.
Panganay ng Nationalism: Kilala si Rizal bilang panganay ng pambansang damdamin o nationalism sa Pilipinas. Ang kanyang mga akda, tulad ng “Noli Me Tangere” at “El Filibusterismo,” ay nagmulat sa kamalayan ng mga Pilipino sa pang-aapi at nagbigay inspirasyon sa kilusang rebolusyonaryo.
Ang mga bansag na ito ay nagpapakita ng pagpapahalaga at pagkilala sa kahalagahan ni Jose Rizal sa kasaysayan at kultura ng Pilipinas.
Melchora Aquino:
Tandang Sora: Kilala si Melchora Aquino, isang kilalang babae sa panahon ng himagsikang 1896, bilang “Tandang Sora.” Siya ay nagbigay ng suporta at nag-alaga sa mga rebolusyonaryo.
Si Melchora Aquino, na mas kilala sa tawag na “Tandang Sora,” ay isang mahalagang bahagi ng kasaysayan ng Pilipinas noong panahon ng Himagsikang Pilipino. Ipinanganak noong Enero 6, 1812, si Tandang Sora ay kilala sa kanyang malasakit at dedikasyon sa pakikibaka para sa kalayaan. Naging kilala siya bilang ina ng Katipunan at nagbigay ng suporta sa mga rebolusyonaryo sa pamamagitan ng pagbibigay ng tulong medikal, pag-aalaga sa mga sugatan, at pagbibigay ng kanilang bahay bilang pansamantalang tirahan ng mga lider ng Katipunan.
Isa si Tandang Sora sa mga babaeng nagtaguyod ng rebolusyon at nagbigay ng inspirasyon sa mga kasapi ng Katipunan. Noong 1896, siya ay nahuli at ikinulong ng mga Kastila dahil sa kanyang pagtulong sa mga rebolusyonaryo. Bagamat hindi siya sumali sa digmaan mismo, ang kanyang papel bilang tagapagtangkilik at inspirasyon sa mga rebolusyonaryo ay nagbigay ng di matatawarang kontribusyon sa pagsusulong ng kalayaan ng Pilipinas mula sa kolonyal na pananakop. Pumanaw si Tandang Sora noong Pebrero 19, 1919, at ang kanyang alaala ay itinuturing na mahalaga at inspirasyon sa mga Pilipino.
Gabriela Silang:
Babaylan ng Ilocos: Isang lider ng rebolusyon, tinatawag si Gabriela Silang na “Babaylan ng Ilocos” dahil sa kanyang kahusayan sa pakikibaka at pamumuno.
Si Gabriela Silang, isang kilalang bayani sa kasaysayan ng Pilipinas, ay nagtaguyod at lumaban para sa kalayaan ng bansa. Ipinanganak noong Marso 19, 1731, sa Pidigan, Ilocos Sur, naging biyuda siya ni Diego Silang, isang lider ng rebolusyonaryong kilusan laban sa mga Kastila. Matapos ang pagkamatay ni Diego, si Gabriela ay nagpatuloy ng laban at naging boses ng kababaihan sa panahon ng Himagsikang Pilipino. Nangunguna siya sa pag-atake sa Vigan at nagtagumpay sa pagsanib ng mga pwersang Ilokano at Ingles. Ngunit, nang maibalik ang kontrol ng mga Kastila, si Gabriela ay nahuli at ikinulong. Noong Setyembre 20, 1763, siya ay ipinatay sa Vigan, Ilocos Sur. Ang kanyang pagkamatay ay nagbigay inspirasyon sa mga naglalaban para sa kalayaan at katarungan. Si Gabriela Silang ay kinikilala hindi lamang bilang isang bayaning rebolusyonaryo kundi pati na rin bilang isang simbolo ng tapang at determinasyon ng kababaihan sa paglaban para sa kalayaan at karangalan ng bayan.
Lapu-Lapu:
Dakilang Datu: Si Lapu-Lapu, na nagtagumpay sa Labanan sa Mactan, ay tinaguriang “Dakilang Datu” dahil sa kanyang pagtatanggol sa kanyang teritoryo laban sa mga mananakop na Kastila.
Si Lapu-Lapu, isang bayani ng Pilipinas, ay nagtagumpay sa laban sa unang pagtatagpo ng mga Kastila sa Pilipinas. Kilala siya sa pagtanggol sa kanyang lupang tinubuan laban kay Ferdinand Magellan noong Abril 27, 1521, sa Labanan sa Mactan. Bilang pinuno ng mga mangangalakal at mananakop na si Magellan, ito ang unang pagtatangkang kolonisasyon ng Pilipinas. Sa pamumuno ni Lapu-Lapu, nagtagumpay ang mga lokal na mandirigma sa pagpigil sa mga Kastila sa pagtulak ng kanilang interes sa nasasakupan ni Lapu-Lapu. Bagamat nagtagumpay sa pagdepensa sa kanyang teritoryo, si Lapu-Lapu ay naging kilala bilang isang bayaning nagsilbing inspirasyon para sa pagsusulong ng kalayaan at resistensya laban sa dayuhang mananakop. Ang kanyang pangalan ay itinuring na simbolo ng yaman at dangal ng kulturang Pilipino.
Teresa Magbanua:
Visayan Joan of Arc: Kilala si Teresa Magbanua bilang “Visayan Joan of Arc” dahil sa kanyang kahusayan sa digmaan at pagtatanggol sa bayan.
Ang mga bansag na ito ay naglalarawan ng kahalagahan at papel ng bawat bayani sa kasaysayan ng Pilipinas. Ito ay nagpapakita ng iba’t ibang aspeto ng kanilang buhay at kontribusyon sa paglaya at pag-usbong ng bansa.
Si Teresa Magbanua, isang kilalang babaeng bayani ng Pilipinas, ay ipinanganak noong Oktubre 13, 1868, sa Pototan, Iloilo. Kilala siya sa kanyang tapang at liderato sa panahon ng Himagsikang Pilipino laban sa mga Kastila at Amerikano. Siya ay isa sa mga kauna-unahang babaeng sumapi sa Katipunan, ang lihim na samahan na naglalayong makamtan ang kalayaan ng Pilipinas. Si Magbanua ay itinuring na “Joan of Arc ng Visayas” dahil sa kanyang kagitingan sa laban. Sa panahon ng himagsikan laban sa mga Amerikano, siya ay nagtagumpay sa ilang laban at naging isang lider sa rehiyon. Kilala rin siya bilang “Nanay Isa” ng mga Visayan guerillas. Pagkatapos ng digmaan, si Teresa ay nagpatuloy na tagapagtanggol ng karapatan at katarungan. Siya ay nanatiling inspirasyon sa mga Pilipino, lalung-lalo na sa mga kababaihan, dahil sa kanyang dedikasyon at tapang sa pagsulong ng kalayaan at karangalan ng bayan. Pumanaw si Teresa Magbanua noong Setyembre 1947, at ang kanyang alaala ay nananatili sa puso ng mga Pilipino bilang isang bayaning nagbigay-halimbawa sa laban para sa kalayaan.
Juan Luna:
Dakilang Pintor at Bayani: Isang kilalang pintor at makata, nag-ambag si Juan Luna sa sining at naglingkod sa Kilusang Propaganda. Isinilang siya noong Oktubre 23, 1857.
Si Juan Luna, isang kilalang pintor at bayani ng Pilipinas, ay ipinanganak noong Oktubre 23, 1857, sa Badoc, Ilocos Norte. Ang kanyang pambansang pinta na “Spoliarium” ay nagdala sa kanya ng gantimpalang gintong medalya sa Exposición Nacional de Bellas Artes sa Espanya noong 1884. Ito ay isang makapangyarihang obra na naglalarawan ng isang gladiatorial arena kung saan ang mga kampeon ay itinatapon sa ilog matapos ang kanilang pagkamatay. Sa kabila ng kanyang tagumpay sa sining, si Luna ay naglaan ng kanyang galing sa layunin ng kalayaan ng Pilipinas mula sa kolonyal na pamahalaan ng Espanya. Kasama siya sa mga bumuo ng ilalim ng Katipunan at nakipaglaban sa rebolusyon laban sa mga Kastila. Dahil sa kanyang pakikibaka, ang kanyang pangalan ay naging simbolo ng pambansang pag-asa at determinasyon. Pumanaw si Juan Luna noong Disyembre 7, 1899, at ang kanyang alaala ay nananatili sa kasaysayan ng Pilipinas bilang isang bayani at henyo sa larangan ng sining.
Gregorio del Pilar:
Bayaning Aguila: Si Gregorio del Pilar ay kilala sa pagiging lider ng “Kawit Battalion” noong Himagsikang Filipino laban sa mga Amerikano. Tinatawag din siyang “Bayaning Aguila.”
Si Gregorio del Pilar, isang kilalang bayani ng Pilipinas, ay ipinanganak noong Nobyembre 14, 1875, sa Bulacan. Isa siya sa mga batang lider na nagtaguyod sa kilusang rebolusyonaryo laban sa mga Espanyol at, pagkatapos, laban sa mga Amerikano. Kilala siya sa taguring “Boy General” dahil sa kanyang kabataan at kahusayan sa digmaan. Si Del Pilar ay naging bahagi ng Kongreso ng Malolos, na bumuo ng unang konstitusyon ng Republika ng Pilipinas. Ngunit, mas kilala siya sa kanyang papel sa Labanan sa Tirad Pass noong Disyembre 2, 1899, kung saan siya ay nagtagumpay sa pagtatangkang pigilan ang pagsiklab ng mga tropang Amerikano. Sa kabila ng kanyang pagkamatay sa laban, si Gregorio del Pilar ay itinuturing na isang inspirasyon at halimbawa ng kabayanihan sa Pilipinas. Ang kanyang pagsusumikap at tapang sa harap ng maraming pagsubok ay nagbigay ng inspirasyon sa mga Pilipino sa kanilang pakikibaka para sa kalayaan.
Juan Sumulong:
Dakilang Orador: Kilala si Juan Sumulong bilang isang dakilang orador at lider ng kilusang reporma sa ilalim ng Espanyol.
Diego Silang:
Bayani ng Ilocos: Si Diego Silang ay naging lider ng rebolusyonaryong kilusan sa Ilocos laban sa mga Espanyol at nagsilbing inspirasyon sa mga sumunod na rebolusyonaryo.
Si Diego Silang, isang bayani ng Pilipinas, ay ipinanganak noong Disyembre 16, 1730, sa Aringay, La Union. Naging lider siya ng rebolusyonaryong kilusan laban sa mga Kastila noong ika-18 siglo. Si Silang ay isang magsasaka at mandirigma na nagtatangkang itaguyod ang karapatan at kalayaan ng kanyang mga kababayan mula sa pang-aapi ng mga Kastila. Isang tagapagtatag siya ng “Ikkis ti Amianan” o “Grupo ng Hilaga,” isang grupo ng mga nagkakaisang mangangalakal at lider lokal na nagtutulungan para sa interes ng kanilang rehiyon. Nang mamatay ang kanyang asawang si Gabriela, si Diego ay naging mas militanteng nagsusulong ng kalayaan. Subalit, sa pag-unlad ng kanyang laban, siya ay napatay noong Mayo 28, 1763, sa Vigan. Ang kanyang pagkamatay ay nagbigay inspirasyon sa iba’t ibang bahagi ng bansa na itaguyod ang layunin ng kalayaan. Si Diego Silang ay itinuturing na isang bahagi ng mahabang kasaysayan ng pakikibaka ng Pilipinas para sa sariling determinasyon at kalayaan.
Gat Andres Bonifacio:
Ama ng Katipunan: Si Andres Bonifacio ay nagtatag ng Katipunan, ang sekretong samahan na nanguna sa Himagsikang Filipino laban sa mga Kastila. Tinatawag din siyang “Ama ng Katipunan.”
Si Andres Bonifacio, ang “Ama ng Katipunan,” ay isang bayani at lider ng rebolusyon sa Pilipinas noong panahon ng kolonyalismo. Ipinanganak noong Nobyembre 30, 1863, sa Tondo, Maynila, si Bonifacio ay nanguna sa pagtatag ng Kataastaasang Kagalanggalangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan o Katipunan noong Hulyo 7, 1892. Ang Katipunan ay isang lihim na samahan na naglayon na makamtan ang kalayaan mula sa mga Kastila. Si Bonifacio, na mas kilala sa tawag na “Supremo,” ay nag-organisa ng mga rebolusyonaryong pwersa at nag-udyok sa mga Pilipino na maghimagsik laban sa mga dayuhang mananakop. Sa kabila ng kanyang kahusayan sa pamumuno, si Bonifacio ay napilitang harapin ang hidwaang pulitikal at militarily. Nang mapanagot sa pagkakatay ng kanyang kapatid na si Procopio, si Bonifacio at ang kanyang asawa na si Gregoria de Jesus ay inaresto at isinailalim sa husgado ng mga Kastila. Pumanaw si Andres Bonifacio noong Mayo 10, 1897, sa bundok ng Maragondon. Ang kanyang paglilingkod sa layunin ng kalayaan at ang kanyang papel sa pagpapaunlad ng rebolusyon ay nagbigay daan sa pangalan ni Bonifacio na maging isang simbolo ng kabayanihan at determinasyon sa pagsusulong ng sariling dangal at kalayaan ng Pilipinas.
Heneral Antonio Luna:
Dakilang Mandirigma: Kilala si Antonio Luna sa kanyang husay sa digmaan at pagiging kilalang lider militar. Isa siyang kilalang makata at militar.
Si Antonio Luna, isang kilalang pilosopo, manggagamot, at heneral sa panahon ng rebolusyon sa Pilipinas, ay ipinanganak noong Oktubre 29, 1866. Kapatid siya ni Juan Luna, ang sikat na pintor. Sumiklab ang ambisyon ni Antonio Luna para sa kalayaan ng bansa, at naging bahagi siya ng Katipunan. Kilala siya sa kanyang kahusayan sa larangan ng militar at nagsilbing Heneral ng Sandatahang Republika. Naging isang kontrobersyal na personalidad si Luna dahil sa kanyang matindi at masusing pamumuno. Sa kabila ng kanyang kontribusyon sa Himagsikang Pilipino, ang pangalan niya ay nasangkot sa mga hidwaan sa loob ng rebolusyonaryong hanay. Pumanaw si Antonio Luna noong Hunyo 5, 1899, matapos siyang pagbantaan at patayin sa Cabanatuan. Ang kanyang buhay at kamatayan ay nagbigay inspirasyon at nag-iwan ng alaala ng isang makabayan at matapang na lider na nag-alay ng kanyang buhay para sa layunin ng kalayaan ng Pilipinas.
Heneral Miguel Malvar:
Huling Heneral ng Himagsikang Filipino: Bilang huling heneral na naglaban sa mga Amerikano, si Miguel Malvar ay nagsilbing inspirasyon sa kanyang mga kasamahan sa digmaan.
Si Miguel Malvar, isang mahusay na heneral at lider sa panahon ng Himagsikang Pilipino laban sa mga Amerikano, ay ipinanganak noong Setyembre 27, 1865, sa Barrio San Miguel, Sto. Tomas, Batangas. Pagkatapos ng kamatayan ni Heneral Emilio Aguinaldo noong 1901, si Malvar ay itinalaga bilang pangulo ng Republika ng Pilipinas ng mga natirang rebolusyonaryo. Subalit, sa harap ng masusing pangangasiwa ng mga Amerikano at sa pangangailangan ng kapayapaan, siya ay sumuko noong Abril 16, 1902. Sa kabila nito, hindi nawalan si Malvar ng tapang at pagmamahal sa bayan. Pagkatapos ng digmaan, naglingkod siya sa iba’t ibang aspeto ng pampublikong buhay at itinatag ang Liga Nacionalista, isang grupo na naglalayong itaguyod ang pambansang interes. Pumanaw si Miguel Malvar noong Oktubre 13, 1911. Ang kanyang pagiging pangulo ng huling republika sa ilalim ng Amerikano at ang kanyang pagiging aktibista sa pangalan ng pambansang soberanya ay nagtatakda sa kanya bilang isang makasaysayang tao sa kasaysayan ng Pilipinas.
Panday Pira:
Bayani ng Sulu: Kilala si Panday Pira bilang lider at mandirigma mula sa Sulu na nagtanggol sa kanilang lupain laban sa mga dayuhang mananakop.
Teodoro Plata:
Bayaning Pinagmulan ng Pook: Si Teodoro Plata ay isang lider ng mga Dumagat sa lalawigan ng Rizal na nagtaguyod ng karapatan ng kanyang tribu.
Iba pang babasahin:
Talambuhay ng mga Bayani – Pag-aaral at kahalagahan ng mga Bayani
Bakit Binaril si Jose Rizal sa Bagumbayan?
Bakit naging Bayani si Ninoy Aquino Jr?
Bakit Naging Bayani si Emilio Aguinaldo?